Transistör, elektronik devrelerde sinyalleri amplifiye etmek veya anahtarlama yapmak için kullanılan yarı iletken bir bileşendir. İki farklı tip transistör bulunur: bipolar junction transistörü (BJT) ve alan etkisi transistörü (FET).
- Bipolar Junction Transistörü (BJT):
- BJT, bir N-tipi ve bir P-tipi yarı iletken malzeme tabakasının birleşimiyle oluşur.
- Emittör, baz ve kolektör olmak üzere üç terminali vardır.
- Akım, emittörden kolektöre doğru akar.
- NPN ve PNP olmak üzere iki temel tipi vardır.
- Alan Etkisi Transistörü (FET):
- FET, bir yarı iletken tabakanın üzerine uygulanan bir alanın kullanılması prensibine dayanır.
- Üç terminali vardır: kaynak, kapı ve dreyn.
- Kapı üzerine uygulanan voltaj, akışkan kanalındaki iletkenliği kontrol eder.
- Transistör Çalışma Prensibi:
- BJT’de, baz akımı emittör ve kolektör arasındaki akımı kontrol eder.
- FET’te, kapı voltajı akışkan kanalındaki iletkenliği kontrol eder.
- Transistörler, küçük bir kontrol sinyalini kullanarak büyük bir çıkış sinyali elde etmeye yarar.
- Transistör Kullanım Alanları:
- Amplifikasyon: Zayıf bir sinyali güçlendirmek amacıyla kullanılır.
- Anahtarlama: Elektrik akımını açma veya kapama işlevi için kullanılır.
- Oscillatorler: Dalgaları oluşturmak için kullanılabilir.
- Transistör Çeşitleri:
- BJT çeşitleri: NPN, PNP.
- FET çeşitleri: JFET, MOSFET.
- Transistörün İlişkili Formülleri:
- Akım-voltaj karakteristiği (I-V characteristic).
- Kolektör akımı (IC), emittör akımı (IE), baz akımı (IB) arasındaki ilişkiler.
- Transistörün Avantajları ve Dezavantajları:
- Avantajlar: Küçük boyut, hızlı anahtarlama, düşük güç tüketimi.
- Dezavantajlar: Isınma, doğrusallık sorunları.